Homeros’un İlyada’sındaki 2 bin 750 yıllık lezzet: Telemenin tarifi denendi
ARES’İ HIZLA İYİLEŞTİREN TARİF
İlyada’da, mitolojide “savaş tanrısı” Ares’in yaralanmasının ardından ne kadar hızlı iyileştiğini göstermek amacıyla Homeros’un verdiği bir örneği paylaşan Gölcük,
Homeros, ‘Ak süte incirin sütünü damlatırsın, karıştırırsın ve o hemen mayalanıverir’ diyor. Bunu okuduğumuzda incir sütüyle süt mayalanır mı diye şaşırdık ve hemen araştırmaya başladık
dedi.
YÖRÜKLERİN TELEME’Sİ
Gölcük, Anadolu’da özellikle Yörükler arasında, Adana, Hatay, Mersin bölgelerinde yeni sağılmış keçi sütüne incir sütü damlatıldığında 5-6 dakika içinde bir mayalanma oluştuğunu, yoğurda benzeyen bir ürün ortaya çıktığını ve bu ürüne “teleme” adı verildiğini anlattı.
“3 BİN YILDIR DEVAM EDİYOR”
Homeros’un bahsettiği yiyeceğin, bugün Anadolu’da çobanaşı ya da teleme olarak bilinen ürünün tarifi olduğunu gördüklerini ve denemeye başladıklarını bildiren Gölcük, şöyle devam etti:
Keçi sütüne incir sütü damlatarak ya da incirin dalıyla mayalanıp mayalanmadığını görmeye çalıştık. Neredeyse sadece 5 dakika içinde bir mayalanma gerçekleşti. Homeros’un destanında bahsedilen 2 bin 750 yıllık tarifle teleme yaptık. Anadolu’daki telemenin tarifinin, 2 bin 750 yıllık Homeros metninde yer aldığı bugüne kadar bilinmiyordu. Dolayısıyla bu yeni bir keşif oldu. Araştırmalar sonunda şunu gördük; incirin sütü aslında bir nevi lateks denilen bir madde. Keçi sütünü kestiren şey tam da bu maddenin kendisi. Homeros’taki bu tarif, Batıda hiç bilinmiyor yani incirin sütü ile keçi sütünün mayalanabileceği hiç bilinmiyorken, Homeros’un destanında yer alan bu telemenin neredeyse 3 bin yıldır devam ediyor olması, Homeros metninin Anadolu ile nasıl kuvvetli bir bağı olduğunu gösteriyor.
“O DÖNEMDE KEÇİ YETİŞTİRİCİLİĞİ YAYGINDI”
Rıdvan Gölcük, telemenin sadece keçi sütüyle yapılabildiğini dile getirdi.
Destanda bundan bahsedilirken Troya’daki keçi sayısının da önemli bir veri olabileceğini ifade eden Gölcük, şöyle konuştu:
Kazı sonuçları bize şunu gösteriyor; örneğin Troya-1 yerleşmesinden itibaren çıkan hayvan buluntularının yüzde 50’sinden fazlası keçilere ait. Gökçeada’da hayvan buluntularının yüzde 75’i keçi. Bu bölge keçiyi ve keçi sütünü çok iyi tanıyor. Belki de Anadolu’da telemenin ilk yapıldığı yerlerden biri Çanakkale. Şimdiki amacımız, Homeros’un bu tarifini Anadolu gastronomisinde iyice tanıtmak. Çünkü bu sihir gibi bir şey. Süte incir sütü karıştırarak 5 dakikada mayalama elde etmek bir bakıma sihir gibi.
